ایران 1404

همزمان با توافق معاونان اشتون و جلیلی، گروه مذاکره کننده آژانس به سرپرستی هرمان ناکارتس، معاون آمانو درحال بستن چمدانهای خود برای سفر به تهران بودند و آشکار بود که نتیجه این سفر و مذاکرات فنی که میان این تیم با مقامات سازمان انرژی اتمی کشورمان صورت می‌گیرد نقشی تعیین کننده در روند مذاکرات ایران و 1+5 خواهد داشت.
اما همزمان وقتی ایران از ضرورت تدوین یک مدالیته و توافق بر سر چارچوب های آن سخن می‌گفت، ناکارتس در فرودگاه وین صراحتاً اعلام کرد که برای گرفتن پاسخ ایران درباره بازدید بازرسان آژانس از پارچین به تهران می‌رود و در این شرایط نتیجه مذاکرات با آژانس معلوم بود.دور دوم گفت و گوهای ایران و آژانس هم بی نتیجه و بدون هیچ توافقی بجز تعیین زمان دیگری برای گفت و گو در اواخر ژانویه پایان یافت و حالا مذاکره با گروه 1+5 در ابهام قرار داشت.از این رو درخواست معاون اشتون برای تعویق مذاکرات سیاسی-هسته ای با ایران و اعلام آماده نبودن 1+5 برای این دور از گفت و گو چندان هم جای تعجب نداشت و امری دور از انتظار نبود.

غرب آماده مواجهه با ایران نیست
جواد جهانگیر زاده، عضو کمیته سیاست خارجی کمیسیون سیاست خارجی مجلس شورای اسلامی در این باره به خبرنگار ما گفت: چند عامل را می‌توان برای این عقب نشینی 1+5 از تاریخ توافق شده برای گفت و گو با ایران ذکر کرد؛ نخست اینکه آنها هنوز به یک ارزیابی دقیق از میزان تاثیر تحریمها و فشارهای اقتصادی بر زندگی مردم ایران و واکنش آنها به شرایط سخت اقتصادی نرسیده‌اند.
وی افزود:آنها بازتاب‌ها و واکنشهایی را که منتظر آن بودند ندیده‌اند و دولت ایران با طراحی اقدامات جبرانی و مقاومتی توانسته تا حد زیادی از تاثیرات مخرب و شدید بحران و فشارهای اقتصادی غرب بکاهد، لذا این مسأله تحلیلگران غربی را سردرگم کرده است.وی خاطرنشان کرد:در عین حال آنها می‌کوشندکه اقدامات خود را تقویت و تشدید کنند تا آثار تحریمها بر اقتصاد ایران ملموس تر و شدیدتر شود و زمانی پای میز مذاکره بیایند که ایران آماده امتیازدادن باشد.جهانگیرزاده اظهارداشت: موضوع نبود اجماع در میان گروه 1+5 هم خود یکی از دلایل و ریشه های عقب نشستن آنها از مذاکرات ژانویه بود، اختلاف نظری که از زمان نشست مسکو مشهود بود و امروز در حاشیه حوادث خاورمیانه ، بویژه بحران سوریه میان روسیه و غرب تشدید هم شده است، لذا آنها تلاش دارند با یک اجماع حداقل نسبی وارد این مذاکرات شوند و برای حصول آن نیاز به زمان دارند.
این عضو کمیسیون سیاست خارجی همچنین مسأله تغییرات و جابجایی در وزارت خارجه آمریکا و لزوم دریافت آرای وزیر خارجه جدید این کشور و شکل گیری هماهنگی های جدید با تیم جدید در دولت آمریکا را هم از دیگر عوامل محتمل این تعویق دانست.
جهانگیرزاده انتظار بروز یک تحول ویژه در مذاکرات ایران و 1+5 را انتظار معقولی ندانست و افزود: نشانه های تغییر در مواضع دوطرف مشاهده نمی‌شود. ایران قویاً معتقد است که طرف مقابل در حال تحمیل اراده خود و طرح خواسته های فراقانونی و سیاسی است و تن به چنین چیزی نمی دهد و غربی ها هم هنوز بدنبال بروز نشانه های تغییر در سیاست ایران در نتیجه فشارها و تحریمها هستند، اتفاقی که تا حالا رخ نداده و به نظر هم نمی رسد اتفاق بیفتد، لذا این گفت و گوها ولو در فوریه هم انجام شود تنها از دورشدن دو طرف از مسیر مذاکره و رها شدن گفت و گوها جلوگیری می‌کند نه بیشتر.

علت تأخیر 1+5 در مذاکرات
دکتر سیامک باقری،تحلیلگر تحولات بین المللی نیز معتقد است که این اتفاق و به تعویق انداختن مذاکرات از سوی 1+5 یک زمینه ها و دلایل ظاهری دارد و یکسری عوامل ریشه ای و عمقی تر.وی در گفت و گو با خبرنگار ما اظهار داشت:از جمله عوامل ظاهری این مسأله موقعیت تثبیت نشده و استقرار نیافته دولت جدید اوباما و بویژه موقعیت جان کری وزیر خارجه جدید او است.وی گفت: جان کری هنوز در مسؤولیت جدید خود مستقر نشده و بر کار سوار نیست و هنوز تیمش را مشخص نکرده و به عنوان فردی که دیدگاه های متفاوتی با هیلاری کلینتون دارد نمی خواهد که بدون برنامه ریزی و تدارکات و هماهنگی های لازم وارد این گفت و گوها با ایران بشود.
وی دومین عامل ظاهری در این تصمیم 1+5 را وضعیت نامعلوم گفت و گوهای فنی ایران و آژانس دانست و افزود: شاید برای هر دوطرف بسیار مهم باشد که مذاکرات فنی با آژانس چه نتیجه ای خواهد داد و تکلیف مدالیته جدید چگونه رقم خواهد خورد زیرا نتیجه توافق آژانس با ایران می‌تواند مبنایی برای تغییر مسیر گفت و گوهای سیاسی میان ایران و 1+5 قرار گیرد.باقری تاکید کرد که نزدیک بودن نشست شورای حکام هم می‌تواند در فهرست دلایل 1+5 برای به تاخیر انداختن مذاکرات با ایران قرار گیرد، زیرا موضع شورای حکام می‌تواند ابزارهای بیشتری را برای چانه زنی آنها با ایران در مذاکرات قرار دهد.
این کارشناس مسایل هسته ای خاطرنشان کرد: اما در حوزه عوامل ریشه ای و عمیق تر بازی 1+5 با زمان و به تعویق انداختن زمان گفت و گوها باید به این مسأله اشاره کرد که برآورد غرب در آستانه این گفت و گوها تغییر شرایط و فضای داخلی ایران در نتیجه فشارهای اقتصادی و بحران در داخل ایران بود و انتظار داشتند تا آثار تحریمها بسیار بیشتر از آنچه اکنون هست باشد وبازتاب آن در داخل ایران و واکنشهای اعتراضی مردم بتواند تغییر ملموسی را در رفتار سران ایران به وجود آورد ودر نتیجه ایران نرمش ملموسی را در میز مذاکره نشان دهد.
اما آنها نشانه‌ای از این مسأله را در ماه های اخیر دریافت نکردند و به همین دلیل برای برگزاری این گفت و گوها بشدت دچار تردید و اضطراب هستند، زیرا می‌دانند که زمان و فرصت زیادی را در صورت شکست این گفت و گوها از دست خواهند داد.باقری گفت: با توجه به جمیع این عوامل به نظر می‌رسد که توافق اولیه 1+5 برای مذاکره در اواخر ژانویه هم فقط یک برنامه حساب شده و هدفمند بود و آنها از ابتدا قصد مذاکره در این تاریخ را نداشتند.
وی تصریح کرد: بنابراین این احتمال بسیار قوی است که مذاکرات در فوریه هم برگزار نشود و یک بار دیگر به تأخیر انداخته شود تا شرایط سیاسی و اقتصادی در ایران را بیشتر تحت فشار گذارند، چون می‌بینیم که بازار ایران همواره در آستانه مذاکرات در حالت تعلیق و بلاتکلیفی قرار دارد و معاملات کاهش پیدا می‌کند، تورم افزایش می‌یابد و قیمت ارز و طلا دچار نوسان مبهم می‌شود و همه منتظر هستند تا نتیجه مذاکرات و توافقات روشن شود و این بلاتکلیفی می‌تواند بر اقتصاد ایران فشار بیشتری وارد و آن را ملتهب کند.وی افزود: این توافق یک مانور سیاسی و تبلیغاتی بود که اولاً فشارها را از آنها بردارد و متهم به تأخیر نشوند و دوم با رد این گفت و گوها و نشست تعیین شده یک جنگ و عملیات روانی را با افکار عمومی ایران کلید بزنند و یک نوع بلاتکلیفی را بر افکار عمومی ما تحمیل کنند تا تشویش و نگرانی را افزایش دهند.